Zadania zrealizowane w I półroczu 2023 roku:

W ramach Działania nr 2 pn. „Opracowanie koncepcji uruchomienia systemu zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji”  w kwietniu 2023 r. w ramach pracy pn. „Koncepcja uruchomienia systemu zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji wraz z przeszkoleniem pracowników GIOŚ”. Wykonane zostały finalne procedury zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji, obejmujące:

• metodykę pobierania próbek i postępowania z próbkami w terenie,
• metodykę przyjęcia próbek do laboratorium,
• metodyki dotyczące wykonania pomiarów:
  • metodykę wykonania pomiarów pH (metoda konduktometryczna) w mokrej depozycji
    in situ,
  • metodykę wykonania przewodności elektrycznej właściwej (metoda potencjometryczna)
    w mokrej depozycji in situ,
  • metodykę wykonania pomiarów wysokości opadów i ilości opadów dla mokrej depozycji.
• metodyki walidacji:
  • metodykę walidacja/weryfikacja oraz ocena niepewności pobierania próbek,
  • metodykę walidacji/weryfikacji oraz ocena niepewności ilościowych pomiarów pH,
  • metodykę walidacji/weryfikacji oraz ocena niepewności ilościowych pomiarów przewodności elektrycznej właściwej.

W dniach 24-25 maja 2023 r. odbyło się „Szkolenie w zakresie wdrażania systemu zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) dla pomiarów depozycji” z udziałem przedstawicieli NILU, które zorganizowane zostało przez IOŚ-PIB. Warsztaty poświęcone były kompleksowemu omówieniu projektu systemu zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji. Zadania realizowane podczas warsztatów obejmowały omówienie ww. metodyk.

W ramach Działania nr 3 pn. „Opracowanie wytycznych do wykonywania oceny depozycji w atmosferze, w tym propozycja właściwej techniki modelowania depozycji” przeprowadzono postępowanie o udzielenie zamówienia i w dniu 24 maja 2023 r. zawarto umowę z Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowym Instytutem Badawczym (IMGW-PIB) na realizację zamówienia pn. „Wytyczne do wykonywania oceny depozycji atmosferycznej, w tym propozycja właściwej techniki modelowania depozycji wraz z przeszkoleniem pracowników GIOŚ”. Przedmiotem zamówienia jest przegląd metod umożliwiających uzyskanie rozkładu przestrzennego wybranych wskaźników podlegających depozycji na obszarze Polski, następnie wybór właściwych metod i wykonanie testów z ich wykorzystaniem. Na tej podstawie zostaną opracowane wytyczne do wykonywania oceny depozycji atmosferycznej, które umożliwią wykonanie raportu rocznego z oceny depozycji atmosferycznej wraz z możliwością śledzenia trendów i zmian w okresach wieloletnich w tym zakresie.

W ramach Działania nr 4 pn. „Wizualizacja i udostępnianie danych o depozycji atmosferycznej za pośrednictwem strony internetowej „Jakość Powietrza” GIOŚ”  w dniu 5 maja zawarto umowę z ONGEO AL7 A. Łabaj Sp.k. na realizację zamówienia pn. „Szkolenie z zakresu analiz przestrzennych dotyczących chemizmu opadów atmosferycznych i monitoringu jakości powietrza z wykorzystaniem technik GIS”. Ww. szkolenie z obsługi oprogramowania QGIS odbyło się w czerwcu 2023 r. i skierowane było do pracowników Departamentu Monitoringu Środowiska  GIOŚ zajmujących się m.in. gromadzeniem i przetwarzaniem danych przestrzennych, opracowywaniem map, raportów, analiz problemowych, artykułów i przygotowywaniem informacji z zakresu chemizmu opadów atmosferycznych oraz monitoringu jakości powietrza. W szkoleniu uczestniczyło 20 pracowników GIOŚ.

W ramach Działania nr 4 przeprowadzono również postępowanie o udzielenie zamówienia i w dniu 22 czerwca 2023 r. zawarto umowę z nFinity.pl Sp. z o.o. na realizację zamówienia pn. „Koncepcja wizualizacji i udostępniania danych o depozycji atmosferycznej za pośrednictwem strony internetowej Jakość Powietrza GIOŚ wraz z jej implementacją”. Przedmiotem zamówienia jest opracowanie koncepcji wizualizacji i udostępniania danych o depozycji atmosferycznej w Polsce, a następnie jej wdrożenie - utworzenie strony internetowej do prezentowania danych o depozycji atmosferycznej.

W ramach Działania 5 pn. „Zakup urządzeń do pomiarów depozycji” rozstrzygnięto postępowanie przetargowe na realizację zamówienia pn. „Zakup urządzeń do pomiarów depozycji atmosferycznej”, w dniu 14 marca 2023 r. zawarto umowę z MLU Sp. z.o.o. i przystąpiono do jej realizacji.  W ramach umowy zakupionych zostanie 14 urządzeń do pomiarów depozycji atmosferycznej (kolektorów opadu mokrego). Dostawa została podzielona na dwa etapy: I etap z terminem realizacji do 30 czerwca 2023 r. i II etap z terminem realizacji do 25 listopada 2023 r.

W I etapie, tj. do dnia 30 czerwca 2023 r., dostarczono i uruchomiono 5 kolektorów opadu mokrego, które zainstalowano na stacjach:

• Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gołuchowie,
• Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Granicy i Szymbarku,
• Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego w Lesku
  i Łebie.

W ramach II etapu, w terminie do 25 listopada 2023 r., dostarczonych zostanie kolejnych 9 sztuk kolektorów opadu mokrego.

Jednocześnie w kwietniu 2023 r. wszczęto postępowanie przetargowe na zakup dodatkowych 5 sztuk kolektorów opadu mokrego z planowanymi terminami dostaw:

• do 17 listopada 2023 r. – 3 kolektory opadu mokrego;
• do 31 stycznia 2024 r. – 2 kolektory opadu mokrego.

Nowa sieć pomiarów depozycji atmosferycznej będzie składać się z 19 stanowisk pomiarowych, a jej uruchomienie zostało zaplanowane na styczeń 2024 roku.

Zadania zrealizowane w II półroczu 2022 roku:

W ramach Działania nr 1 pn. „Koncepcja modernizacji i optymalizacji pomiarów depozycji w Polsce”, w dniach 27 czerwca – 1 lipca 2022 r. pracownicy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) gościli w Norweskim Instytucie Badań Powietrza (NILU) w Kjeller. Uczestnicy odbyli również wizytę   na kompleksowej stacji monitoringu jakości powietrza w Birkenes należącej do sieci EMEP. Celem wizyty studyjnej było zapoznanie się z funkcjonowaniem systemu pomiarów i ocen depozycji atmosferycznej w Norwegii, ze szczególnym uwzględnieniem systemu zapewnienia i kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji oraz modelowania chemizmu opadów atmosferycznych dla potrzeb ich oceny. Wizyta w NILU pozwoliła na efektywną wymianę doświadczeń, stanowiącą podstawę do podejmowania dalszych działań w ramach projektu.

W ramach Działania nr 2 pn. „Opracowanie koncepcji uruchomienia systemu zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji” przeprowadzono postępowanie przetargowe i w dniu 10 października 2022 r. zawarto umowę z Instytutem Ochrony Środowiska – Państwowym Instytutem Badawczym (IOŚ-PIB) na realizację zamówienia pn. „Koncepcja uruchomienia systemu zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji wraz z przeszkoleniem pracowników GIOŚ”. Zgodnie z zapisami umowy w grudniu 2022 r. wykonane zostały wstępne wersje  procedur zapewnienia jakości/ kontroli jakości (QA/QC) do pomiarów depozycji, obejmujące metodyki pobierania i postępowania z próbkami w terenie, przyjęcia próbek do laboratorium, metodyk dotyczących wykonania pomiarów oraz metodyk walidacji.

W ramach Działania nr 3 pn. „Opracowanie wytycznych do wykonywania oceny depozycji
w atmosferze, w tym propozycja właściwej techniki modelowania depozycji”, partner norweski projektu – NILU, przygotował raport pt. „Review of methods that can be used in the assessment of atmospheric deposition” („Przegląd metod, które można wykorzystać w ocenie depozycji atmosferycznej”). Zgodnie z ustaleniami dokonanymi podczas wizyty studyjnej w NILU w czerwcu 2022 r.,  na potrzeby ww. raportu partner norweski projektu wykonał następujące działania:

• dokonał przeglądu metod statystycznych, modeli transportu chemicznego, asymilacji danych pomiarowych z danymi z modelowania, możliwych do wykorzystania przy wykonywaniu oceny depozycji atmosferycznej, a następnie opisał te metody,
• przetestował wybrane metody statystyczne (Ordinary Kriging, Universal Kriging, Innverse Distance Weighting) dla wybranego roku 2020 i wybranych parametrów mokrej depozycji atmosferycznej,
• przeanalizował wyniki depozycji atmosferycznej dla Polski pochodzące z modeli transportu chemicznego: EMEP, WRF i kombinacji WRF-EMEP,
• przeanalizował wyniki depozycji atmosferycznej dla Polski pochodzące z asymilacji danych pomiarowych depozycji atmosferycznej dla Polski z modelem transportu chemicznego EMEP,
• rekomendował metody możliwe do wykorzystania w warunkach polskich.

W ramach Działania nr 5 pn. „Zakup urządzeń do pomiaru depozycji” opracowano opis przedmiotu zamówienia na zakup 14 sztuk urządzeń do pomiarów depozycji atmosferycznej. W listopadzie 2022 r.  wszczęto postępowanie przetargowe na zakup ww. urządzeń.

Zadania zrealizowane w I półroczu 2022 roku:

W ramach realizacji projektu „Wzmocnienie oceny depozycji atmosferycznej w Polsce w oparciu o doświadczenia norweskie” w I półroczu 2022 roku w ramach zadania pn. „Koncepcja modernizacji i optymalizacji pomiarów depozycji w Polsce” opracowano raporty dotyczące:

• analizy polskich i zagranicznych dokumentów i opracowań oraz systemów monitoringu
  i danych Państwowego Monitoringu Środowiska pod kątem zaprojektowania nowego systemu prowadzenia badań i ocen depozycji atmosferycznej,
• optymalnego zakresu substancji i parametrów, które należałoby badać w ramach chemizmu opadów atmosferycznych (opad mokry),
• optymalnej liczby punktów pomiarowych pod kątem badań chemizmu opadów atmosferycznych w skali kraju i ich lokalizacji szczegółowych oraz kosztów eksploatacji nowego systemu monitoringu chemizmu opadów atmosferycznych.

Na podstawie opracowanej „Koncepcji modernizacji i optymalizacji pomiarów depozycji w Polsce” rozpoczęto proces przygotowywania opisu przedmiotu zamówienia na zakup i posadowienie urządzeń do pomiaru depozycji opadów atmosferycznych.